تغذیه بیمار
در این مبحث به این سؤالات شما پاسخ داده می‌شود:
- لوله بینی – معده (ان جی – NG) در چه مواردی استفاده می‌شود؟
- استفاده از لوله بینی - معده چه مزایایی دارد؟
- تغذیه با لوله بینی _معده چگونه است؟
- تغذیه با لوله بینی-معده چه عوارضی دارد و راه‌های پیشگیری از آن چیست؟
1. لوله بینی – معده (ان جی – NG) در چه مواردی استفاده می‌شود؟
این لوله از بینی شروع شده و تا معده ادامه می‌یابد و در واقع یک مسیر موقت برای تغذیه بیمار می‌باشد.
لوله بینی- معده در موارد زیر استفاده می‌شود:
الف) تغذیه بیمارانی که بی‌هوش یا نیمه هوشیار هستند.
ب) افرادی که توانایی غذا خوردن را ندارند مانند کسانی که دچار شکستگی فک شده‌اند و یا تحت عمل جراحی صورت قرار گرفته باشند، به‌طوری که امکان تغذیه از راه دهان را ندارند.
ج) افرادی که از طریق تغذیه از راه دهان قادر به دریافت کالری مورد نیاز خود نیستند.
2. استفاده از لوله بینی - معده چه مزایایی دارد؟
1. بیمار راهی مناسب برای تغذیه دارد.
2. بیمارانی که دچار تغذیه نامناسب هستند یا امکان غذا خوردن از راه دهان را ندارند با این روش تغذیه می‌شود.
3. عملکرد طبیعی روده و معده را حفظ می‌کند.
4. خطر ورود مواد غذایی به راه هوایی کاهش می‌یابد.
برای کار گذاشتن لوله، از فردی متخصص کمک بخواهید. بعد از کار گذاشتن لوله، قسمتی که وارد بینی شده است و مدرج می‌باشد را علامت‌گذاری کنید تا در صورت جابجا شدن لوله متوجه شوید (لوله به وسیله چسب روی صورت ثابت می‌شود).
برای تغذیه از طریق لوله، مهم‌ترین نکته اطمینان حاصل کردن از جابجا نشدن لوله می‌باشد.
با انجام سه آزمایش میتوانید بفهمید که آیا لوله بینی- معدی درجای خود قرار دارد یا خیر :
1- مقداری از محتویات غذایی معده را از طریق سرنگ مخصوص غذا بکشید.
2- حدود 20 سی سی هوا با سرنگ مخصوص تغذیه داخل معده تزریق کنید و گوشی پزشکی را روی معده بگذارید صدای تزریق هوا را در معده گوش کنید اگر لوله در معده و جای صحیح خود باشد صدایی مانند قرقرکردن می‌دهد.
3- خط علامت گذاری لوله را چک کنید. برای افراد بزرگسال لوله تا خط 3 باید داخل بینی بیمار باشد.
حتماً باید از این سه روش برای چک کردن محل قرار گرفتن سر لوله استفاده کنید. ممکن است سر لوله وارد راه هوایی شده باشد و یا بالاتر از حد معمول قرار گرفته شده باشد. در صورت شنیده نشدن صدای تزریق هوا با پرستار و یا پزشک مشورت نمایید.
3. تغذیه با لوله بینی _معده چگونه است؟
وسایل مورد نیاز : سرنگ مخصوص غذا، گوشی پزشکی، آب، غذای آماده شده
ابتدا دست‌ها را با آب و صابون بشویید و خشک کنید. مطمئن شوید که لوله در جای خود قرار دارد (با انجام دادن سه روشی که قبلاً توضیح داده شد) سپس با سرنگ مخصوص غذا محتویات معده را بکشید اگر مقدار موادی که در معده باقی مانده است بیش از 100 سی‌سی باشد مواد را به معده برگردانید و غذا دهی را به 1 تا 2 ساعت بعد موکول کنید.
برای غذا دادن باید پیستون سرنگ را خارج کنید ابتدا مقداری آب به بیمار بدهید. این کار باعث می‌شود، مسیر لوله شسته شده و آب رسانی لازم به بیمار تا حدودی انجام می‌گیرد.
توجه : در حین غذا دادن بیمار حتماً باید در وضعیت نیمه نشسته باشد.
سپس غذای آماده شده که دمای متعادلی داشته باشد را درون سرنگ بریزید و سرنگ را بالا نگه دارید تا مواد به آرامی وارد معده شود.
اگر غذا بیش از حد سفت بود و خیلی کند از سرنگ رد می‌شد میتوانید آن را با آب یا آب میوه گرم رقیق کنید. اما دقت داشته باشید این رقیق کردن غذا باعث نشود، بیمار مقدار کالری لازم را دریافت نکند. غذا را با فشار دادن پیستون وارد معده نکنید، این کار باعث آسیب بافت مخاط معده می‌شود. اجازه دهید غذا به آهستگی وارد معده شود. بعد از اتمام غذا، دوباره از طریق لوله به بیمار آب بدهید تا مسیر لوله به خوبی شسته شود و از انسداد آن جلوگیری گردد.
بعد از اتمام کار انتهای لوله را با گیره آن ببندید تا محتویات معده به داخل لوله بر نگردد، حدود نیم ساعت بعد از غذا دادن بیمار را در وضعیت نشسته یا نیمه نشسته نگه دارید. در انتهای کار دست‌های خود را با آب و صابون بشویید.
نکات مهم
1-رعایت بهداشت دهان و بینی در این بیماران بسیار مهم است، پس دهان‌شویه و مسواک در این افراد باید به دقت انجام شود.
2-چسب روی بینی را هر چند روز یک‌بار تعویض نمایید؛ و مرتباً جای چسب را تغییر دهید با این کار از زخم شدن بینی پیشگیری می‌کنید.
3-بهتر است بینی بیمار را با یک گوش پاک کن مرطوب تمیز کنید و آن را به وسیله یک پماد نرم کننده مانند پماد ویتامین A+D کمی چرب نمایید تا زخم نشود.
نکته : در صورتی که بیمار از خشکی دهان و گلو شکایت دارد و پزشک اجازه می‌دهد می‌تواند از آدامس یا آب‌نبات استفاده کند همچنین استفاده از بخور می‌تواند در رفع این مشکل بسیار مفید باشد.
توجه کنید:
1-غذایی که از طریق لوله داده می‌شود باید حاوی کلیه مواد مورد نیاز بدن باشد.
2-غذا نباید حاوی موادی باشد که باعث انسداد راه لوله گردد. بهتر است از یک صافی رد شود.
3-هرگز دارو و غذا را باهم مخلوط نکنید.
4-برای طرح یک برنامه غذایی کامل بهتر است با یک فرد متخصص مشورت کنید.
4. تغذیه با لوله بینی-معده چه عوارضی دارد و راه‌های پیشگیری از آن چست؟
الف) اسهال : ممکن است به چند علت ایجاد شود :
1.غذای بیمار چرب باشد.
2. سرعت ورود غذا زیاد باشد.
3. ممکن است بیمار به ماده غذایی حساسیت داشته باشد.
4. غذا آلوده باشد.
5. غذا به مدت طولانی نگهداری شده باشد.
6. غذا سرد باشد (دقت نمایید دمای مناسب غذا دمای اتاق است).
ب) تهوع و استفراغ :
1. اگر سرعت ورود غذا به معده زیاد باشد.
2. غذا را با فشار وارد معده کرده باشید.
3. ممکن است معده پر باشد و تخلیه معده به صورت کامل انجام نشده باشد.
4. مهم‌ترین مسئله این است که ممکن است لوله از جای خود خارج شده باشد و باعث تهوع و استفراغ شود.
ج) تجمع گاز و نفخ شکم :
1. هوا همراه با غذا وارد معده شده باشد.
2. حجم غذای داده شده در یک وعده زیاد باشد.
3. سرعت ورود غذا و مایعات به معده زیاد بوده باشد.
4. غذای بیمار سرد باشد.
د) یبوست :
1. در رژیم غذایی به طور مستمر از لبنیات مانند ماست و شیر استفاده شده باشد.
2. مقدار میوه و سبزیجات کمی دریافت کرده باشد.
3. مایعات به حد کافی مصرف نشده باشد.
ه) ورود مواد به ریه:
1. لوله در جای خود نباشد.
2. در اثر استفراغ کردن محتویات معده وارد ریه شود.
3. برای پیشگیری از ورود مواد غذایی به راه هوایی، حین تغذیه و تا نیم ساعت بعد از آن بیمار به صورت نشسته یا نیمه نشسته باشد.
خ ) انسداد لوله :
1. ذرات غذا درشت باشد.
2. پیچ خوردگی در مسیر لوله ایجاد شده باشد.
3. مسیر لوله بعد از تغذیه به خوبی با آب شسته نشده باشد.
تذکر:در صورتی که هر یک از موارد فوق برای بیمار ایجاد شد به پزشک اطلاع دهید.
خلاصه
لوله بینی معده: این لوله از بینی شروع شده و تا معده ادامه می‌یابد؛ و در واقع یک مسیر موقت برای تغذیه بیمار می‌باشد و دارای مزایای زیر می‌باشد:
1.بیمار راهی مناسب برای تغذیه دارد.
2.بیمارانی که دچار تغذیه نامناسب هستند یا امکان غذا خوردن از راه دهان را ندارند با این روش تغذیه می‌شوند.
3.حفظ عملکرد طبیعی روده و معده.
4.خطر ورود مواد غذایی به راه هوایی کاهش می‌یابد.
عوارض تغذیه با لوله بینی- معده:
الف) اسهال
ب) تهوع و استفراغ
ج) تجمع گاز و نفخ شکم
د) یبوست
ه) ورود مواد به ریه
خ ) انسداد لوله
تذکر:در صورتی که هر یک از موارد فوق برای بیمار ایجاد شد به پزشک اطلاع دهید.
