قلب انسان

یکی از مهمترین اندام های بدن انسان قلب اوست. که در حقیقت فقط یک پمپ است.در این قسمت شما با ساختار و کارکرد آن آشنا خواهید شد.

 

 دریافت فایل نوشتاری (36.63 Kb)

 دریافت پمفلت آموزشی (151.87 Kb)

 

در این جستار به این پرسش های شما پاسخ داده می شود:

1. قلب انسان چیست؟

2. قلب انسان از چه قسمت هایی تشکیل شده است؟

1- قلب انسان چیست؟

در طول تاریخ تصور می شده است که قلب انسان قدرت ویژه ای دارد. نویسندگان و شاعران آن را مرکز احساسات، منبع عشق و سرچشمه شجاعت خوانده اند. در حقیقت قلب انسان فقط یک پمپ است. 

قلب انسان از هفته چهارم حاملگی آغاز به ضربان می کند و تا پایان زندگی انسان بدون وقفه به ضربان ادامه می دهد. 

قلب چهار دریچه قابل انعطاف نازک دارد که بایستی با هر ضربان باز و بسته شوند. تنها استراحت برای ماهیچه های قلبی زمان کوتاه بین ضربان های قلب است.

2- قلب انسان از چه قسمت هایی تشکیل شده است؟

قلب چهار قسمت یا چهار حفره دارد. حفره های بالایی دهلیز و حفره های پایینی بطن نامیده می شوند.

خون از تمام قسمت های بدن از طریق دو سیاهرگ بزرگ به نام های بزرگ سیاهرگ زیرین و زبرین وارد دهلیز راست می شود. سپس از دریچه سه لختی که بین دهلیز راست و بطن راست است عبور می کند و بطن راست آن را از طریق دریچه ریوی به ریه ها پمپ می کند. وقتی خون از ریه ها می گذرد اکسیژن مصرفی خود را از آن ها دریافت می کند و به آن ها دی اکسید کربن می دهد و وارد دهلیز چپ می شود. از آنجا از طریق دریچه دو لختی یا میترال به بطن چپ جریان پیدا می کند. بطن چپ ماهیچه ضخیمی دارد که باعث می شود خون را با قدرت از طریق دریچه آئورت به بزرگترین سرخرگ بدن یعنی آئورت پمپ کند. آئورت خون را در سراسر بدن توزیع می کند و مقدار کمی هم به عروق خود قلب (عروق کرونر) بر می گردد.

 

 

شناسه

متخصص علمی ناظرمحتوا: دکتر رضا معرف

گرد آوری مطلب و طراحی آموزشی: دکتر مانوش مهرابی

ساخت و تولید فیلم آموزشی: شرکت داتیس

ساخت و تولید پمفلت آموزشی: دکتر مانوش مهرابی

ساخت فایل تعاملی محاسبه نمایه توده بدنی: مهندس ونوس صابرزاده

تهیه صوت آرامسازی: نیره بمانی حقیقی

 

نوار قلب

برای دیدن اسلاید اینجا را کلیک کنید

نوار قلب

یکی از رایج ترین اقدامات تشخیصی در بیماران قلبی گرفتن نوار قلب است.در زیر با روند انجام این اقدام تشخیصی آشنا خواهید شد.

 (48.78 Kb) دریافت فایل نوشتاری

 (93.19 Kb) دریافت پمفلت آموزشی 

 

در این مبحث به این سوالات شما پاسخ داده می شود:

1.        الکتروکاردیوگرام یا نوار قلب چیست؟

2.        چه‌ زمانی از نوار قلب استفاده می‌شود؟‌

3.        در نوار قلب چه مواردی مشخص می‌شود؟

4.        آمادگی مورد نیاز برای نوار قلب چیست؟

5.        در طول فرایند گرفتن نوار قلب چه اتفاقاتی می‌افتد؟

6.        فواید نوار قلب چیست؟

7.        عوامل خطر این اقدام تشخیصی کدامند؟

الکتروکاردیوگرام یا نوار قلب چیست؟

هر ضربان قلب با یک تکانه الکتریکی از سلول‌های تخصص یافته‌ای که در حفرۀ بالایی سمت راست قلب واقع شده‌اند، شروع می‌شود. این تکانۀ الکتریکی سپس به سایر قسمت‌های قلب هدایت شده و باعث انقباض قلب و پمپ خون توسط آن می‌شود. این امواج الکتریکی که از قلب هدایت می‌شوند، در سطح پوست هم قابل تشخیص می‌باشند.

بسیاری از شرایط و مشکلات قلبی بر الگوی طبیعی نوار قلب تأثیر می‌گذارند که با استفاده از نوار قلب، پزشک الگوی این علائم را بررسی می‌کند.

چه‌ زمانی از نوار قلب استفاده می‌شود؟‌

نوار قلب جهت ارائه گزارش از ریتم قلب استفاده می‌شود. پزشک شما می‌تواند مشکلات قلبی را از طریق تفسیر الگوی ضربانات قلب تشخیص دهد.

در نوار قلب چه مواردی مشخص می‌شود؟

·         تعداد و الگوی غیرطبیعی ضربانات قلب

·         ضخیم شدگی عضلات دیوارۀ قلب در اثر فشار خون بالا یا سایر بیماری‌ها

·         شواهد حملۀ قلبی اخیر و اثرات بر جای مانده از حملات قلبی گذشته

·         نواحی از قلب که خون‌رسانی کافی ندارند

·         شواهد اختلالات الکترولیتی در بدن

آمادگی مورد نیاز برای نوار قلب چیست؟

هیچ آمادگی قبلی خاصی برای انجام این اقدام تشخیصی مورد نیاز نمی‌باشد مگر این‌که پزشک دستورات خاصی داده باشد.

در طول فرایند گرفتن نوار قلب چه اتفاقاتی می‌افتد؟

گرفتن نوار قلب در حالت استراحت، یک فرآیند بدون درد است که کمتر از 5 دقیقه به طول می‌انجامد. این تست ممکن است در مطب پزشک، درمانگاه یا بیمارستان انجام شود.

برای انجام این تست برچسب‌های کوچکی بر روی قفسۀ سینه، مچ دست و قوزک پا چسبانیده می‌شوند.

این برچسب‌ها از طریق کابل‌هایی به دستگاهی که فعالیت الکتریکی قلب را ضبط می‌کند، وصل می‌شوند. سپس گزارش ضربانات قلب بر روی کاغذ چاپ می‌شود و در اختیار پزشک قرار می‌گیرد. یک نوار قلب کامل از 12 منظر یا دید‌گاه ضربانات قلب را نشان می‌دهد.

در برخی از موارد از یک دستگاه سبک و کوچک که هالتر نامیده می‌شود برای ضبط ضربانات قلب به‌طور مداوم در طی 1 تا 2 روز استفاده می‌شود. از این طریق عملکرد قلب در طی فعالیت‌های روزانه مشخص می‌شود.

فواید نوار قلب چیست؟

نوار قلب یک تست ساده و کم هزینه است که اطلاعات زیادی در مورد عملکرد قلب در اختیار پزشک قرار می‌دهد این تست به تشخیص سریع حملۀ قلبی کمک می‌کند به نحوی که پس از تشخیص می‌توان درمان را به سرعت شروع کرد. از طریق نوار قلب عملکرد الکتریکی قلب و اختلالات آن مشخص می‌شود و پزشک مشخص می‌کند که آیا جهت کنترل الگوی ضربانات قلب نیاز به مصرف دارو یا استفاده از وسایل جانبی مانند ضربان‌ساز خارجی می‌باشد یا خیر.

عوامل خطر این اقدام تشخیصی کدامند؟

ممکن است پوست به‌دلیل چسبانیدن برچسب‌های کوچک کمی آزرده شود، اما هر نوع آزردگی پس از برداشتن چسب‌ها سریعاً از بین می‌رود.

انواع بیهوشی و خطرات آن

جهت مشاهده اسلاید اینجا کلیک کنید.

انواع بیهوشی و خطرات آن

3 نوع اصلی بیهوشی وجود دارند که هر کدام موارد استفاده و مزایا و معایب خاصی دارند. این سه نوع بیهوشی عبارتند از: بیهوشی عمومی، بیهوشی یا بی‌حسی ناحیه‌ای و بی حسی اعصاب محیطی.

  

  73.63 Kb دریافت فایل نوشتاری 

در این درس به این پرسش‌های شما پاسخ داده می‌شود:

1.        انواع بیهوشی کدامند؟

2.        بیهوشی عمومی چگونه است؟

3.        آیا بیهوشی عمومی خطری هم دارد؟

4.        بیهوشی(بی‌حسی) ناحیه‌ای چگونه است؟

5.        بی‌حسی اعصاب محیطی چگونه است؟

6.        آیا بیهوشی ناحیه‌ای و بی حسی اعصاب محیطی(سطحی) خطری هم دارند؟

1.      انواع بیهوشی کدامند؟

3 نوع اصلی بیهوشی وجود دارند که هر کدام موارد استفاده و مزایا و معایب خاصی دارند. این سه نوع بیهوشی عبارتند از: بیهوشی عمومی، بیهوشی یا بی‌حسی ناحیه‌ای و بی حسی اعصاب محیطی.

در بیهوشی عمومی شماکاملاً بیهوش هستید و هیچ‌گونه آگاهی از روند جراحی یا هر اتفاق دیگری نخواهید داشت. انواع مختلفی از داروها  برای بیهوشی عمومی به کار می‌روند که به شکل گاز و بخار استنشاقی از طریق ماسک تنفسی یا لوله راه هوایی و یا به صورت وریدی تجویز می‌شوند.

در بیهوشی یا بی‌حسی ناحیه‌ای متخصص بیهوشی برای ایجاد بی‌حسی در ناحیه‌ای از بدن که نیاز به جراحی دارد، تزریق نخاعی یا اپی دورال انجام می‌دهد. در طی بیهوشی ناحیه‌ای، شما ممکن است بیدار باشید یا یک داروی آرام‌بخش دریافت نمایید؛ در هر صورت احساس نخواهید کرد که تحت عملجراحی قرار گرفته‌اید. انواع مختلفی از بیهوشی‌(بی‌حسی) ناحیه‌ای وجود دارد که 2 مورد از رایج‌ترین آن‌ها عبارتند از: بی‌حسی نخاعی و بی‌حسی اپی‌دورال.

در بی‌حسی اعصاب محیطی داروی بی حسی اغلب به بافت ناحیه‌ی خاصی از بدن که نیاز به جراحی کوچک دارد، تزریق می‌شود.

نوع بیهوشی که فرد دریافت می‌کند به عواملی از قبیل نظر متخصص بیهوشی براساس وضعیت پزشکی بیمار، نظر خود بیمار و نظر پزشک جراح بستگی دارد.

2.      بیهوشی عمومی چگونه است؟

برای پیشگیری از احساس درد در طول عمل جراحی، پزشک متخصص بیهوشی به شما کمک می‌کند تا پایان عمل جراحی،خواب و بی‌درد باشید. در تمام طول این مدت، متخصص بیهوشی مراقب شماست تا مطمئن شود که قلب، ریه‌ها و کلیه‌های شما عملکرد مناسبی دارند.

در ابتدا برای تزریق داروهای لازم، یک سرم به دست شما وصل می‌شود. سپس داروهایی که کمک می‌کند تا شما به خواب بروید از طریق این سرم به شما تزریق می‌شود.از این به بعد شما دیگر متوجه هیچ‌چیز نخواهید شد، تا زمانی‌که جراحی به پایان برسد و بیدار شوید.

ممکن است متخصص بیهوشی یک لوله در راه هوایی شما قرار دهد که این لوله به دستگاه تنفس مصنوعی وصل شده و کمک می‌کند اکسیژن کافی و گازهای بیهوشی از این طریق به بدن شما رسیده و شما را در خواب نگه‌دارند.

پس از اتمام جراحی، شما از خواب بیدار می‌شوید. هنگامی که قدرت تنفس خودبخودی را به دست آوردید، لوله تنفسی بیرون آورده شده و شما به اتاق بهبودی یا بخش مراقبت ویژه برده می‌شوید. پرستاران این بخش مراقب شما هستند تا به‌طور کامل هوشیاری خود را به دست آورید.

در طول عمل جراحی، ضربان قلب، فشارخون و میزان اشباع اکسیژنی خون و دی اکسیدکربن بازدمی به‌طور دقیق توسط متخصص بیهوشی با کمک ابزارهای پزشکی پایش می‌شوند.

 

3.      آیا بیهوشی عمومی خطری هم دارد؟

 

به‌دلیل پیشرفت‌های اخیر در زمینۀ فناوری و داروها، بیهوشی عمومی نسبتا بی‌خطر است؛ ولی به هر حال در هر روشی یک سری خطرات و عوارض جانبی ممکن است وجود داشته باشد که می‌توان از بسیاری از آن‌ها پیشگیری کرد. در صورتی که سابقه ابتلا به برخی از اختلالات سلامتی از قبیل بیماری‌های قلبی، ریوی، کلیوی، صدمات مغزی و آسیب‌های کبدی دارید، حتما باید قبل از عمل، متخصص بیهوشی را در جریان قرار دهید. علاوه بر آن سابقه تزریق قبلی خون، ابتلا به دیابت، پرفشاری‌خون، یرقان، افسردگی یا سایر مشکلات جسمی و یا روان‌پزشکی بایستی به متخصص بیهوشی گزارش شوند. هم‌چنین هرگونه سابقه بیهوشی قبلی و چگونگی واکنش به آن باید ذکر شود. از جمله نکات دیگری که باید به اطلاع متخصص بیهوشی رسانده شوند عبارتند از: خروپف هنگام خواب، وجود دندان مصنوعی، دندان لق، افتاده و یا موارد مربوط به ارتودنسی، و مصرف هرگونه دارو حتی داروهایی که بدون نسخه استفاده می‌شوند مثل آسپرین یا مسکن‌های مختلف؛ چرا که این داروها ممکن است با داروهای بیهوشی تداخل ایجاد کرده یا در زمان جراحی باعث خونریزی شدید شوند.

در صورتی که به غذا یا داروی خاصی حساسیت دارید، حتما به پزشک خود اطلاع دهید. این کار به پزشک کمک می‌کندتا داروهایی را که منجر به ایجاد حساسیت در بدن شما می‌شوند، از لیست داروهای انتخابی حذف کند.

از آنجایی که واکنش ناخواسته به داروهای بیهوشی ممکن است جنبه ارثی داشته باشد، سابقه وجود هرگونه واکنش به داروهای بیهوشی در خانواده را به پزشک اطلاع دهید.

یکی از عوارض احتمالی، واکنش‌های حساسیتی در طول جراحی می‌باشند. ممکن است شما به چسب‌ها، لاتکس (ماده‌ای که در برخی از اقلام پزشکی ازجمله دستکش ها به کار می‌رود) و محلول‌های حاوی ید حساسیت داشته باشید.

از دیگرعوارض بیهوشی که پس از جراحی ممکن است رخ‌دهد، تهوع و استفراغ است که معمولا با استفاده از داروهای ضدتهوع کنترل می‌شود.

از آنجا ‌که بدن در طول عمل جراحی ثابت و بی‌حرکت می ماند ممکن است برخی از نقاط بدن به طور غیرطبیعی تحت فشار قرار گیرند، دراین صورت ممکن است در موارد بسیار نادری آسیب دیدگی اعصاب، زخم پوستی، و آسیب حس بینایی ایجاد شود. محل آسیب به وضعیت قرار گرفتن بدن فرد در حین جراحی بستگی دارد. تمام افراد تیم جراحی مراقب هستند که از وقوع این عوارض در بیمار پیشگیری کنند، بنابراین این موارد بسیار نادر و قابل پیشگیری هستند.

اگر حین جراحی خونریزی شدید رخ دهد، متخصص بیهوشی پس از مشورت با جراح ممکن است تصمیم بگیرد به فرد خون تزریق کند. البته تزرریق خون فقط در صورت ضرورتصورت می‌پذیرد. خون قبل از تزریق از لحاظ بیماری‌های قابل انتقال از طریق خون مثل هپاتیت یا ایدز مورد آزمایش قرار می‌گیرد، بنابراین احتمال کمی وجود داردکه پس از تزریق خون، فرد مبتلا به عفونت‌های ناشناخته یا شناخته شده شود.

نکته:اگر به ‌دلایل مذهبی یا سایر دلایل حتی در شرایطی که زندگی شما به خطر بیفتد، مایل به دریافت خون نیستید، حتماً به متخصص بیهوشی یا جراح خود این مسئله را اطلاع دهید.

از آنجایی که حین بیهوشی ممکن است نیاز به لوله‌گذاری راه هوایی شود، که در این موارد لوله تنفسی از طریق دهان و حلق وارد تراشه می‌شود، ممکن است شما پس از بیهوشی احساس ناراحتی در حلق خود داشته باشید. به علاوه آسیب به لب‌ها، زبان، دندان‌ها و طناب صوتی جزء عوارض احتمالی لوله‌گذاری داخل تراشه‌ای است که البته احتمال وقوع این صدمات بسیار پایین است.

محل تزریق سرم به بدن نیز ندرتا در برخی از افراد ممکن است دچار عفونت شود و نیاز به کمپرس گرم یا مصرف آنتی‌بیوتیک داشته باشد.

متخصص بیهوشی آمادۀ درمان واکنش‌ به داروهایی است که در اتاق عمل استفاده می‌شوند. علی‌رغم این‌که کوشش بسیاری در این زمینه صورت می‌گیرد در موارد کاملاً نادری این واکنش‌ها ممکن است خطرناک باشند. بنابراین بسیار مهم است که به پزشک بیهوشی در مورد تمام حساسیت‌های شناخته شدۀ خود اطلاع‌رسانی کنید.

خانم‌ها باید حتما در رابطه با احتمال حاملگی خود به متخصص بیهوشی اطلاع دهند؛ چراکه از نظر بیهوشی وجراحی نیاز به در نظر گرفتن مواردی در این رابطه می‌باشد.

به طور خلاصه باید گفت بیهوشی عمومی نسبتا بی‌خطر است، ولی همان‌طور که گفته شد در این رابطه احتمال خطرات و عوارض جانبی وجود دارد. با این حال بسیاری از عوارض از طریق برقراری ارتباطات صحیح بین پزشک و بیمار قابل پیشگیری هستند.

مطمئن شوید که به پزشک خود و متخصص بیهوشی در مورد تمام بیماری‌های قبلی، داروهای مصرفی و سابقۀ واکنش به بیهوشی اطلاع‌رسانی صحیحی کرده‌اید. به طور کلی با پیشرفت‌هایی که در علم بیهوشی به دست آمده است، اعتقاد بر این است که بیهوشی عمومی به خودی خود و بدون همراهی عوامل خطرزا، خطر عمده‌ای به دنبال ندارد.

 

4.      بیهوشی (بی‌حسی) ناحیه‌ای چگونه است؟

در این نوع بیهوشی قسمت وسیعی از بدن به عنوان مثال نیمۀ پائینی بدن بی‌حس می‌شود. متخصص بیهوشی دارو را درکانال نخاعی یا فضای اپیدورال تزریق می‌کند و به این ترتیب شما احساس درد نمی‌کنید. در این روش بیهوشی شما بیدار هستید ولی ممکن است داروهای آرام‌بخش برای شما تجویز شود تا حالت خواب‌آلودگی پیدا ‌کنید و کمتر دچار اضطراب شوید.

این نوع بیهوشی معمولا به دو صورت انجام می شود:

1.بیهوشی اپیدورال

2. بیهوشی نخاعی

بیهوشی اپیدورال بیشتر درمواردی مانند زمان زایمان برای پیشگیری از درد یا اعمال جراحی ارتوپدی درناحیه پا استفاده می‌شود. متخصص بیهوشی دارو را به پائین کمر، درپشت کانال نخاعی درفضایی به نام فضای اپیدورال تزریق می‌کند. این نوع بیهوشی باعث می‌شود فرد در نیمۀ پائین بدن خود حس نداشته باشد.

در بیهوشی نخاعی دارو مستقیماً به درون کانال نخاع(ونه درخودنخاع) تزریق می‌شود. این نوع بیهوشی نیز باعث می‌شود قسمت پائینی بدن بی‌حس شود. این روش بیشتر در عمل فتق، پروستات یا عمل‌های دیگر نیمۀ پائین بدن استفاده می‌شود.

 

5.      بی حسی اعصاب محیطی(سطحی)چگونه است؟

در این نوع بیهوشی فقط قسمتی از بدن که آسیب دیده یا قرار است تحت عمل خاصی قرار گیرد بی‌حس می‌شود. فرد در طول این نوع بیهوشی بیدار است ولی احساس درد نمی‌کند. در اغلب موارد از یک سرنگ برای تزریق دارو به زیر پوست استفاده می‌شود. از این نوع بی حسی بیشتر برای انجام اعمال جراحی بر روی دست و پا استفاده می شود.

 

6.      آیا بی حسی اعصاب محیطی(سطحی) خطری هم دارد؟

انواع بیهوشی‌هابه خودی خود خطری ندارند. بی حسی اعصاب محیطی یا بی حسی موضعی بی خطرترین نوع بیهوشی است. بیهوشی عمومی به‌دلیل این‌که کل بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهد، نسبت به سایر روش‌های بیهوشی عوارض جانبی شایع‌تری دارد.خطرات بی‌حسی نادر بوده و بسیار کم اتفاق می‌افتد اما برخی از این خطرات عبارتند از: آسیب طولانی مدت اعصاب و ضعف موقت ناحیۀ مربوطه.

انجمن بیهوشی آمریکا گزارش کرده است که عوارض بیهوشی در طول 25 سال گذشته به نحو چشم‌گیری کاهش یافته است.

 

 

خلاصه

3 نوع اصلی بیهوشی وجود دارند که هر کدام موارد استفاده و مزایا و معایب خاصی دارند. این سه نوع بیهوشی عبارتند از: بیهوشی عمومی، بیهوشی (بی‌حسی) ناحیه‌ای و بی حسی اعصاب محیطی (سطحی).

• در بیهوشی عمومی شما کاملاً بیهوش هستید و هیچ‌گونه آگاهی از روند جراحی یا هر اتفاق دیگری نخواهید داشت. داروهایی که برای بیهوشی عمومی به کار می‌روند، به شکل گاز یا بخار استنشاقی از طریق ماسک تنفسی یا لوله راه هوایی و یا به صورت وریدی تجویز می‌شوند. به‌دلیل پیشرفت‌های اخیر در زمینۀ فناوری و داروها، بیهوشی عمومی نسبتا بی‌خطر است؛ ولی به هر حال در هر روشی خطرات و عوارض جانبی ممکن است وجود داشته باشند. از جمله عوارض بیهوشی عمومی می‌توان حساسیت به داروهای بیهوشی؛ حساسیت به چسب، لاتکس؛ تهوع و استفراغ؛ آسیب به اعصاب ناحیه‌ای از بدن؛ زخم پوستی؛ گلودرد؛ آسیب به لب‌ها، زبان، طناب صوتی، دندان‌ها؛ التهاب و عفونت محل تزریق سرم را نام برد.
• در بیهوشی یا بی‌حسی ناحیه‌ای متخصص بیهوشی برای ایجاد بی‌حسی در اعصاب ناحیه‌ای از بدن که نیاز به جراحی دارد، تزریق انجام می‌دهد. انواع مختلفی از بیهوشی‌ (بی‌حسی) ناحیه‌ای وجود دارند که 2 مورد از رایج‌ترین آن‌ها عبارتند از: بی‌حسی نخاعی و بی‌حسی اپی‌دورال. بیهوشی ناحیه‌ای بیشتر در عمل فتق، پروستات یا عمل‌های دیگر نیمه پایین بدن استفاده می‌شود.
• در بی‌حسی اعصاب محیطی ، داروی بی حس کننده در محلی از تجمع اعصاب محیطی جهت ایجاد بی حسی تزریق می‌شود. از این نوع بیهوشی برای اعمال جراحی دست و پا بیشتراستفاده می شود. این روش بی خطرترین نوع بیهوشی است.

خطرات بی حسی اعصاب محیطی(سطحی) وبیهوشی ناحیه‌‌ای نادر بوده و بسیار کم اتفاق می‌افتند اما برخی از این خطرات عبارتند از: آسیب طولانی مدت اعصاب و ضعف موقت یا فلج ناحیۀ مربوطه.

نوع بیهوشی که فرد دریافت می‌کند به عواملی از قبیل نظر متخصص بیهوشی بر اساس وضعیت پزشکی بیمار، نظر خود بیمار و نظر پزشک جراح بستگی دارد.

 

 

قبل از عمل جراحی چه اعمالی را باید انجام داد؟

 جهت مشاهده اسلاید اینجا کلیک کنید.

مراقبت های قبل و حین و پس از عمل جراحی

قبل، حین و بعد از عمل جراحی

قبل از عمل جراحی شما یک ملاقات با پزشک متخصص بیهوشی خواهید داشت که لازم است در رابطه با موارد زیر با یکدیگر صحبت کنید:

• سابقه اعمال جراحی یا بیهوشی‌های اخیر و قبلی
• سابقه حساسیت احتمالی به داروهای بیهوشی در شما یا اعضای خانواده‌تان
• هر گونه سابقه حساسیت به غذاها، داروها و ... (به خصوص حساسیت به تخم مرغ و ماهی)و .....

  

معرفی رشته هوشبری

 

 

هدف و ماهیت :

دوره کاردانی هوشبری یکی از دوره‏های آموزش عالی (از شاخه‏های پیراپزشکی) است و هدف آن تربیت نیروی انسانی کارآمدی است که هر 1 یا 2 نفر از آنها بتوانند به عنوان دستیار یک متخصص بی هوشی زیر نظر وی در یک بخش اتاق عمل انجام وظیفه نمایند.

فارغ التحصیلان هوشبری توانایی شناسایی دستگاه های اندازه گیری گازهای خون و سایر وسایل مربوط به رشته بیهوشی و تنظیم و کاربرد آنها شناسایی دستگاه های مختلف بیهوشی در اتاق عمل واستریلیزاسیون آنها بیهوش ساختن بیمار زیر نظر متخصص ومراقبت های قلبی و تنفسی وبیدار کردن او در پایان عمل درد شناسی احیای قلبی ریوی وانجام دادن بی حسی ناحیه ای وغیره در موارد کلینیکی پرستاری به روش علمی و مراقبت از بیماران بد حال را دارند.

با توجه به تعدد اعمال جراحی به منظور کمک به متخصصین هوشبری تشکیل دوره کاردانی و کارشناسی هوشبری و تربیت افرادی کاردان و کارشناس در این زمینه و بکار گماردن آنها در بخش های هوشبری زیر نظر متخصصان این رشته می‏تواند به استفاده بهینه از کار متخصصان بیهوشی بیانجامد.

لطف یک هوشبر در حق بیمار موقعی آشکار می‌شود که ما در حالت بیداری سوزنی به دستمان فرو می‌رود رشته هوشبری هدفش تربیت افرادی است که به عنوان دستیار یک متخصص بیهوشی در طول دوره این رشته حداقل 2 سال است و دروس این رشته به صورت نظری عملی و کارآموزی در بیمارستان‌ها عرضه می‌شود. بخش هوشبری اتاق عمل مشغول کار شوند در حال حاضر امکان ادامه تحصیل طی ضوابطی در دوره کارشناسی ناپیوسته پرستاری فراهم می‌باشد.

رشته هوشبری در هر مقطعی که باشد محل کارش مراکز درمانی است. هوشبری یکی از حلقه های تکمیل کننده تیم درمانی است که جهت بهبود بخشیدن به شخص بیمار در مرکز درمانی حضور دارد.

 

دروس این رشته به صورت نظری عملی وکار آموزی در عرصه است.

فارغ‏التحصیلان هوشبری در صورت تمایل به ادامه تحصیل در رشته مرتبط می توانند از طریق رشته کارشناسی بیهوشی یا پرستاری اقدام نمایند. ادامه تحصیل کاردانی هوشبری در مقطع کارشناسی بیهوشی یا پرستاری به صورت ناپیوسته و در مقطع کارشناسی ارشد در رشته های پرستاری، آناتومی، فیزیولوژی و دیگر زیر شاخه های علوم پزشکی امکان پذیر خواهد بود که در صورت پذیرفته شدن در هر یک از رشته های کارشناسی ارشد مذکور، شرح وظایف فرد تغییر یافته و از رشته هوشبری خارج می گردد (ادامه تحصیل در این رشته تا دکترای بیهوشی امکان پذیر نمی باشد)

با توجه به توسعه و گسترش دامنه علوم مربوط به بیهوشی، رشته کارشناسی هوشبری با تاکید بر یادگیری فعالانه، نوآوری، کسب اطلاعات و مهارت های بالینی جدید و مراقبت از بیماران به مطلوبترین شکل ممکن تاسیس شد

این دوره یکی از دوره‏های آموزش عالی (از شاخه‏های پیراپزشکی) است که دانشجویان طی دوره آموزشی با اصول جدید، روش ها، تجهیزات و وسایل مورد استفاده در مراقبت از بیمار بیهوش در اعمال جراحی عمومی، تخصصی و همچنین بخشهای مراقبت های ویژه و اورژانسها آشنا شده و نحوه مراقبت از بیماران در مراحل مختلف بیهوشی را به صورت نظری و عملی فرا می گیرند.

 

 

کسانی که دوره هوشبری را به پایان می‏رسانند قادرند:
1- دستگاه های بیهوشی و ما نیتورهای مختلف (تجهیزات کنترلی) مورد استفاده در اطاق عمل و واحد مراقبت‏های ویژه و دستگاه های تنفس مصنوعی را بخوبی بشناسند، قادر به استریلیزاسیون آنها باشند و بتوانند آنها را تنظیم نمایند و بکار برند.

2- دستگاه های اندازه‏گیری گازهای خون و سایر وسایل آزمایشگاهی مربوط به رشته بیهوشی را بشناسند و تنظیم کنند و بکار برند.

3- تحت نظر متخصص، بیهوش ساختن بیمار را شروع کنند و از بیمار بیهوش مراقبت های قلبی - تنفسی بعمل آورند و در بازگرداندن بیمار از اثرات بیهوشی با متخصص بیهوشی همکاری نمایند.

4- در بخش های کلینیک درد، احیای قلبی - ریوی و انجام بی حسی‏های ناحیه‏ای و غیره به متخصصان هوشبری کمک کنند.

5- با مطالعه پرونده بیمار و شناسائی وی مطابق اصول علمی از بیمار پرستاری نمایند و نیز در واحد مراقبت های ویژه از بیماران بدحال مراقبت کنند.

کاردان ها و کارشناسان هوشبری نمی‏توانند مستقلاً به امر هوشبری بپردازند و موسسات و بیمارستان ها حق ندارند آنان را مستقلاً بکار گمارند.

 

درس های رشته :

جمعیت شناسی- آناتومی- اصطلاحات هوشبری- اصول پرستاری- اصول مراقبت های ویژه- بیماری شناسی- تربیت بدنی- تنظیم خانواده- رفتار در اتاق عمل- روش احیاء قلبی و ریوی- روش بی هوشی 1و 2 و 3 و 4 - زبان عمومی- فارسی عمومی- فورماکولوژی 1 و 2 -فیزیولوژی 1و 2 - فیزیک - کارآموزی در عرصه - معارف اسلامی 1 - معرفی بیمار - میکروب شناسی

 

 

بازار کار :

رشته هوشبری در هر مقطعی که باشد محل کارش مراکز درمانی است. هوشبری یکی از حلقه های تکمیل کننده تیم درمانی است که جهت بهبود بخشیدن به شخص بیمار در مرکز درمانی حضور دارد.

مورفین

موارد مصرف :

 مورفین برای تسکین درد و به عنوان داروی کمکی در درمان سرفه و خیز حاد ریوی مصرف می شود .

فارماکوکینتیک :

این دارو از راه خوراکی بخوبی جذب می شود ، اما متابولیسم گذر اول کبدی آن زیاد بوده و برای رسیدن به اثر درمانی ، نسبت به راههای غیر خوراکی ، مقدار بیشتری از مرفین نیاز خواهد بود . این دارو در اکثر بافتها تجمیع می یابد ، ضمناً در کبد گلوکورونیک اسید کونژوگه شده و سپس از طریق کلیه ها دفع می شود . مقدارکمی از دارو نیز بدون تغییر از کلیه ها دفع می شود .پیوند این دارو به پروتئین بسیار کم است . نیمه عمر دارو ۳ - ۲ ساعت و زمان شروع اثر دارو از راه تزریق عضلانی و زیرجلدی ۳۰-۱۰ دقیقه است . زمان لازم برای شروع اثر دارو ۶۰ -۳۰ دقیقه و از راه خوراکی و عضلانی ۵ - ۴ ساعت می باشد .

موارد منع مصرف :

این دارو درصورت وجود اسهال شدید همراه با کولیت پسودوممبران ناشی از مصرف سفالوسپورین ها و پنی سیلین ها ، اسهال ناشی از مسمومیت و ضعف حاد تنفسی نباید مصرف شود .

هشدارها :

۱ - درموارد زیر مصرف این دارو با احتیاط انجام شود : آسم ، کم بودن ذخیره تنفسی و التهاب روده

۲ - مصرف مکرر این دارو ، اعث ایجاد وابستگی و تحمل به اثرات دارو می گردد .

عوارض جانبی :

تهوع و استفراغ ( بخصوص در شروع مصرف ) یبوست ، خواب آلودگی ، کاهش فشارخون و تضعیف تنفس درمقادیر مصرف زیاد ، مشکل در ادرار کردن ، اسپاسم صفرا یا مثانه ، خشکی دهان ، تعریق ، سردرد ، برافروختگی صورت ، سرگیجه ، کاهش ضربان قلب ، افت فشارخون وضعیتی ، کاهش دمای بدن ، توهم ، حالت خماری ، تغییر خلق و خو ، وابستگی ، اختلال در تفکر ، تنگی در مردمک چشم ، بثورات جلدی ، کهیر و خارش از عوارض جانبی دارو هستند . 

تداخل های دارویی :

اگر بطور همزمان با سایر داروهای مضعف CNS مصرف شود ، تضعیف CNS تشدید شده می تواند موجب ایجاد ضعف تنفسی و کاهش فشار خون شود . مصرف همزمان با داروهای شبه آتروپینی نیز موجب تشدید احتباس ادرار و یبوست شده و ممکن است انسداد فلجی روده ایجاد نماید . مصرف بوپرنورفین بیش از مصرف یک داروی ضد درد اوپیوئیدی ممکن است اثر درمانی داروی ضد درد را کاهش دهد . مصرف نالترکسون در یمارانی که به داروهای ضددرد اوپیوئیدی وابستگی جسمی دارند ، ممکن است سبب بروز علائم قطع مصرف دارو شود .

نکات قابل توصیه :

۱ - این دارو نباید بیش از مقدار توصیه شده مصرف شود .

۲ - اگر پس از چند هفته مصرف دارو ، پاسخ مطلوب حاصل نشد ، بدون مشورت با پزشک مقدار مصرف دارو نباید افزایش یابد .

۳ - درصورت فراموش کردن یک نوبت مصرف دارو ، به محض به یاد آوردن ، آن نوبت باید مصرف شود ، مگر آنکه تقریباً زمان مصرف نوبت بعدی فرارسیده باشد . مقدار مصرف بعدی نیز نباید دوبرابر گردد .

۴ - از مصرف فرآورده های حاوی الکل و سایر داروهای مضعف CNS با این دارو باید خودداری شود .

۵ - درصورت بروز سرگیجه ، خواب آلودگی ، منگی و احساس کاذب سرخوشی باید احتیاط نمود .

۶ - هنگام برخاستن ناگهانی از حالت خوابیده یا نشسته باید احتیاط نمود .

۷ - قبل از قطع مصرفغ دارو پس از مصرف طولانی مدت ، باید با پزشک مشورت شود . قطع تدریجی مصرف دارو ممکن است ضروری باشد .

مقدار مصرف ( خوراکی ) :

بزرگسالان : به عنوان ضد درد ، مقدارمصرف باید توسط پزشک و برای هر فرد بطور جداگانه براساس پاسخ و شدت درد تعیین شود . معذالک مقدار ۳۰ - ۱۰ میلی گرم هر ۴ ساعت توصیه می شود .

کودکان : به عنوان ضد درد ، مقدار مصرف باید توسط پزشک و برای هر فرد بطور جداگانه براساس سن و اندازه بیمار تعیین شود .

مقدار مصرف ( تزریقی ) :

بزرگسالان : مقدار ۲۰- ۵ میلی گرم هر ۴ ساعت برحسب نیاز بیمار تزریق عضلانی یا زیر جلدی می شود . از راه وریدی نیز مقدار ۱۰- ۴ میلی گرم که با ۵ - ۴ میلی لیتر آب برای تزریق رقیق شده است ، به آهستگی تزریق می شود .

کودکان : به عنوان ضد درد ، mg/kg  ۲/۰ - ۱/۰  هر  ۴ ساعت  برحسب نیاز تزریق زیر جلدی می شود . از راه وریدی مقدار ۱/۰ - ۰۵/۰ mg/kg با سرعت آهسته و قبل از عمل جراحی نیز مقدار ۱/۰ - ۰۵/۰ mg/kg تزریق عضلانی می شود .

اشکال دارویی :

 Injection : ۱۰ mg/ml

Tablet : ۱۰ mg

لیدوکائین

فارماکوکینتیک  : 
شروع اثر لیدوکائین 5-2 دقیقه و طول مدت اثر آن نیز متوسط ، دفع لیدوکائین عمدتاً‌ از کلیه و به صورت متابولیت می‌باشد

هشدارها  :
1. در صورت وجود عیب کار قلب به ویژه انسداد یا شوک قلبی، حساسیت به داروهای بیهوش کننده التهاب و یا عفونت در ناحیه تزریق، این دارو باید با احتیاط فراوان مصرف شود. 
2. درصورت ‌وجود بیماری‌ CNS که ازقبل وجود داشته است( به دلیل عفونت یا تومور یا سایر علل)‌و نقص انعقادی به علت مصرف داروهای ضد انعقاد یا اختلالات هماتولوژیک، مصرف این دارو در ناحیه زیر عنکبوتیه باید با احتیاط فراوان صورت گیرد. 
3. فرآورده‌های حاوی یک داروی منقبض کننده عروق در بیماران قلبی از جمله مبتلایان به آریتمی، پرکاری تیروئید، زیادی فشار خون و بیماری‌ عروق محیطی باید با احتیاط فراوان مصرف گردند.

عوارض جانبی:  
واکنش‌های سیستمیک ممکن است به سرعت یا با تأخیر و تا 30 دقیقه پس از تجویز دارو بروز کند . عوارض سیستمتیک شامل گیجی، تضعیف تنفسی، تشنج ، افت فشارخون و برادی کاردی می باشد. عوارض با شیوع کم در مصرف موضعی عبارتند از سوزش، گزش، ورم یا حساسیت پوست به لمس، خارش و کهیر.

نکات قابل توصیه :  
1. درصورت حساسیت به سایر بی حس‌کننده ‌ها این دارو باید با احتیاط و زیر نظر پزشک تجویز گردد. 
2. به دلیل طولانی بودن زمان بی‌حسی باید دقت گردد که اعضای بی‌حس شده مجروح نگردند.

توجهات بالینی :

1.فقط لیدوکائین فاقد مواد نگهدارنده و اپی نفرین که در روی آن جهت مصرف وریدی قید شده باشد جهت تزریق وریدی و یا ا نفوزیون قابل استفاده است .

2.جهت ا نفوزیون وریدی می توان لیدوکائین را به سرم دکستروز 5% اضافه نمود .

3.جهت تزریق عضلانی ، عضله دلتوئید توصیه می شود .

5.در صورتی که در ECG  بیمار علائم دپرسیون شدید قلبی مشاهده گردید بلافاصله مصرف دارو را متوقف نمایید .

6.جهت پیشگیری از مسمومیت دارویی ، ECG ، فشار خون ، تنفس و وضعیت هوشیاری بیمار را به دقت کنترل نمایید.

7.ریه های بیمار را به طور مرتب از نظر بروز رال های قاعده ای (بخصوص در افراد دچار نارسایی قلبی ، شوک کاردیوژنیک و اختلال عملکرد کبد) سمع کنید .

موارد احتیاط :    

بیماران مسن؛ ناتوان و شدیدا بدحال، شوک شدید، برادیکاردی، فیبریلاسیون دهلیزی،

مصرف این دارو به همراه فنی توئین،کینیدین، پروکائین آمید، پروپرا نولول، باعث تشدید تضعیف قلب و اثرات سمی دارو می گردد .

مصرف سایمتدین و مسدود کننده هاب بتا آدرنرژیک به همراه لیدوکائین باعث کاهش متابولیسم و افزایش اثرات دارو می گردد .